Tο Magnigkel είναι συμπλήρωμα διατροφής, του οποίου κάθε κάψουλα   περιέχει 28,5mg Tαυρικού Μαγνησίου και  143mg Κιτρικού Μαγνησίου. Δοσολογία:

Οι ενήλικες μπορεί να παίρνουν μια κάψουλα το πρωί και βράδυ με το φαγητό ή σύμφωνα με τις οδηγίες ιατρού ή του φαρμακοποιού.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ερευνητής. Κόρινθος, 6944280764 pharmagr@otenet.gr   www.gelis.gr  www.pharmagel.gr

Αικατερίνη Γκέλη,           Ιατρός, Ακτινοδιαγνώστρια, Άσσος, Κορινθίας, Τηλ. 6944644820

To Tαυρικό Μαγνήσιο και το Κιτρικό Μαγνήσιο είναι εξαιρετικά ευαπορρόφητες μορφές μαγνησίου. To Tαυρικό Μαγνήσιο συνδυάζει το μεταλλικό μαγνήσιο με ένα αμινοξύ ελεύθερης μορφής, την ταυρίνη. Το ταυρικό και το κιτρικό μαγνήσιο υποστηρίζουν την  φυσιολογική μυϊκή λειτουργία, την υγιή λειτουργία των νεύρων και των μυών.

Δράσεις του μαγνησίου στον ανθρώπινο οργανισμό

Το μαγνήσιο (Mg) είναι απαραίτητο στοιχείο για τον οργανισμό. Είναι συμπαράγοντας για το ATP, το DNA και το RNA και για περισσότερα από 600 ένζυμα. Το μαγνήσιο  μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως μόριο κυτταρικής σηματοδότησης και να παίξει πολλαπλούς σημαντικούς ρόλους στο νευρικό σύστημα, στους μυς και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Πρόσφατες μελέτες έχουν συσχετίσει την έλλειψη Mg με πολλές νευρολογικές διαταραχές, όπως ο εγκεφαλικός αγγειόσπασμος, η νόσος του Αλτσχάϊμερ, η νόσος του Parkinson, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η ημικρανία[1]. 

Η αντιαρρυθμική δράση του μαγνησίου

 Στοιχεία από μελέτες τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα δείχνουν ότι η ταυρίνη που υπάρχει στο ταυρικό μαγνήσιο μπορεί να έχει ευεργετικά καρδιαγγειακά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης, της βελτίωσης της καρδιακής ικανότητας και της βελτιωμένης αγγειακής υγείας. Οι μηχανισμοί δράσης της και οι αντιοξειδωτικές της ιδιότητες την καθιστούν επίσης ενδιαφέρουσα υποψήφια για πιθανές στρατηγικές αντιγήρανσης[2].

Το μαγνήσιο ασκεί αντιαρρυθμική δράση στην καρδιά. Έχει αποδειχτεί σε πειραματόζωα ότι τo ταυρικό μαγνήσιο είναι ένα, ένα δυνητικά, αντιαρρυθμικό σύμπλεγμα, που βελτιώνει τις αρρυθμίες που προκαλούνται από την ακονιτίνη μέσω της ρύθμισης πολλαπλών διαύλων ιόντων[3].

Το μαγνήσιο έχει χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά για τον  τερματισμό της ριπιδιοειδούς ταχυκαρδίας (torsade de pointes), την πρόληψη της μετεγχειρητικής κολπικής μαρμαρυγής, την οξεία θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των αντιαρρυθμικών φαρμάκων[4].

Η αντιαθηρωματική δράση του ταυρικού μαγνησίου

Μελέτες που διεξήχθησαν σε πειραματικά μοντέλα πειραματόζωων χρησιμοποιώντας τόσο γενετικά όσο και διατροφικά μοντέλα υπερλιπιδαιμίας έχουν δείξει ότι η λήψη συμπληρωμάτων ταυρίνης καθυστερεί την έναρξη και την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν επίσης προτείνει ότι η ταυρίνη ασκεί προληπτική δράση σε καρδιαγγειακές παθήσεις[5]. 

H αρτηριακή δυσκαμψία σχετίζεται στενά με τη διαδικασία της αθηρωματοσκλήρυνσης που είναι ένας  ανεξάρτητος  παράγοντας  καρδιαγγειακού κινδύνου και προγνωστικό μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβάντων και θνησιμότητας. Η συμπληρωματική χορήγηση  κιτρικού μαγνησίου οδηγεί σε κλινικά σχετική βελτίωση της αρτηριακής ακαμψίας[6].

Μελέτες που έγιναν σε εργαστήρια και σε πειραματόζωα  έδειξαν την ύπαρξη βιολογικών  μηχανισμών, μέσω των οποίων το μαγνήσιο μπορεί να αποτρέψει ή να αναστρέψει το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας και την ασβεστοποίηση της. Το μαγνήσιο μπορεί να δρα ως ανταγωνιστής ασβεστίου[7] και μπορεί να αναστέλλει άμεσα την καθίζηση στα τοιχώματα των αρτηριών του υδροξυαπατίτη και των κρυστάλλων [8].

Σε έρενα που έγινε σε τροφίμους γηροκομείων χωρίς καρδιαγγειακά νοσήματα, η αυτοαναφερόμενη πρόσληψη μαγνησίου συσχετίστηκε αντιστρόφως με την αρτηριακή ασβεστοποίηση, η οποία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις προστατευτικές συσχετίσεις του μαγνησίου σε εγκεφαλικά επεισόδια και θανατηφόρα στεφανιαία νόσο[9].

Σχέση του μαγνησίου και της βιταμίνης D3

Το μαγνήσιο και η βιταμίνη D είναι 2 απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τις φυσιολογικές λειτουργίες διαφόρων οργάνων. Το μαγνήσιο βοηθά στην ενεργοποίηση της βιταμίνης D, η οποία βοηθά στη ρύθμιση της ομοιόστασης του ασβεστίου και των φωσφορικών αλάτων και επηρεάζει την ανάπτυξη και τη συντήρηση των οστών. Όλα τα ένζυμα που μεταβολίζουν τη βιταμίνη D φαίνεται να απαιτούν μαγνήσιο, το οποίο δρα ως συμπαράγοντας στις ενζυματικές αντιδράσεις στο ήπαρ και τα νεφρά. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια σε οποιοδήποτε από αυτά τα θρεπτικά συστατικά αναφέρεται ότι σχετίζεται με διάφορες διαταραχές, όπως σκελετικές παραμορφώσεις, καρδιαγγειακές παθήσεις και μεταβολικό σύνδρομο. Επομένως, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η συνιστώμενη ποσότητα μαγνησίου καταναλώνεται για να ληφθούν τα βέλτιστα οφέλη της βιταμίνης D[10].

Τα βέλτιστα επίπεδα  μαγνησίου μπορεί να  βελτιστοποιήσουν τα επαρκή επίπεδα της βιταμίνης D. H υψηλή πρόσληψη μαγνησίου από μόνη της μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και η συσχέτιση μπορεί να είναι ισχυρότερη μεταξύ ατόμων με επαρκή κατάσταση βιταμίνης D[11].

Σχέση του μαγνησίου με την αρτηριακή πίεση, το σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 2, την παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο

Η έλλειψη του  μαγνησίου (Mg 2+ ) είναι ίσως η πιο υποτιμημένη ανισορροπία ηλεκτρολυτών στις δυτικές χώρες. Είναι συχνή στα παχύσαρκα άτομα,  άτομα με διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο, τόσο στην ενήλικη ζωή όσο και στην παιδική ηλικία. Η βιβλιογραφία υπογραμμίζει κρίσιμα ζητήματα σχετικά με τη θεραπεία της έλλειψης Mg 2+ , όπως η έλλειψη σαφούς ορισμού της διατροφικής κατάστασης Mg 2+ , η χρήση διαφορετικών αλάτων Mg 2+ και η δοσολογία και η διαφορετική διάρκεια του συμπληρώματος Mg 2+ . Παρά την έλλειψη συμφωνίας, ένα κατάλληλο διατροφικό πρότυπο, συμπεριλαμβανομένης της σωστής πρόσληψης Mg 2+ , βελτιώνει το μεταβολικό σύνδρομο μειώνοντας την αρτηριακή πίεση, την υπεργλυκαιμία και την υπερτριγλυκεριδαιμία. Αυτό συμβαίνει μέσω της τροποποίησης της γονιδιακής έκφρασης και του πρωτεομικού προφίλ, καθώς και μέσω της θετικής επίδρασης στη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας και στο μεταβολισμό των βιταμινών Β1 και D[12].

H σωστή πρόσληψη Mg, βελτιώνει το μεταβολικό σύνδρομο μειώνοντας την αρτηριακή πίεση, την υπεργλυκαιμία και την υπερτριγλυκεριδαιμία[13]. 

 Μαγνήσιο και ανοσοπροστασία κατά των λοιμώξεων και του COVID-19

Η ανοσορρυθμιστική λειτουργία της βιταμίνης D είναι πολλά υποσχόμενη και μπορεί να μειώσει την παγκόσμια θνησιμότητα από επιδημίες.Τα επίπεδα της βιταμίνης D στον ορό πάνω από 35 ng/mL φαίνεται να συσχετίζονται με μείωση του ποσοστού  θνησιμότητας των ασθενών με COVID-19.

Η  βελτιστοποίηση των επιπέδων της βιταμίνης D στο αίμα θα μπορούσε να προσφέρει μια προσέγγιση λύσης που υπόσχεται σημαντικά μειωμένο ποσοστό θνησιμότητας καθώς και επίλυση του προβλήματος δημόσιας υγείας της αντιμετώπισης της γενικής ανεπάρκειας βιταμίνης D. 

Η πλειοψηφία του πληθυσμού των χωρών της Δύσεως έχει έλλειψη βιταμίνης D.Η συμπληρωματική λήψη  βιταμίνης D3 απαιτεί επίσης πρόσθετη πρόσληψη βιταμίνης Κ2.

Ένα συχνό επιχείρημα κατά της συμπληρωματικής λήψης  βιταμίνης D 3 είναι ότι μια αυξημένη πρόσληψη της  θα μπορούσε να οδηγήσει υπερβιταμίνωση D[14] .

και να προκληθεί  υπερασβεστιαιμία. Όμως  η συσσώρευση ασβεστίου στο αίμα οδηγεί σε αγγειακή ασβεστοποίηση, οστεοπόρωση και πέτρες στα νεφρά. Ωστόσο, έχει αναφερθεί ότι ο λόγος για την υπερασβεστιαιμία έγκειται μάλλον στην έλλειψη ή  ανεπάρκεια  της βιταμίνης Κ2[15, 16], καθώς η K2 ενεργοποιεί την οστεοκαλσίνη (πρωτεΐνη που περιέχει γάμμα-καρβοξυγλουταμινικό οξύ των οστών),  μέσω καρβοξυλίωσης. Η ενεργοποιημένη οστεοκαλσίνη δεσμεύει το ασβέστιο και το  εναποθέτει στα οστά, ενώ η μη ενεργοποιημένη οστεοκαλσίνη αναστέλλει την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά.

 Καθώς ο ρυθμός σύνθεσης της οστεοκαλσίνης αυξάνεται με υψηλότερα επίπεδα 25(OH)D στον ορό, το K 2 απαιτείται ως φυσικός ανταγωνιστής [17, 18].

Για να γίνει όλη αυτή η διαδικασία απαιτείται η παρουσία μαγνησίου, που είναι απαραίτητο για το μεταβολισμό της βιταμίνης D3[19].

Τα άτομα που επιθυμούν να έχουν επαρκείς ανοσοπροστατευτικές συγκεντρώσεις βιταμίνης D3 δεν πρέπει να χρησιμοποιούν συμπληρώματα βιταμινών D3, K2 και μαγνήσιο  που φέρονται συσκευασμένα σε μία κάψουλα, διότι η βιταμίνη D3 και η βιταμίνη Κ2 ως λιποδιαλυτές βιταμίνες, η απορρόφηση της μιας ανταγωνίζεται την απορρόφηση της άλλης. Συνιστάται η βιταμίνη D3 (D3 Gkelin drops) να λαμβάνεται το μεσημέρι μετά το φαγητό, ενώ η βιταμίνη Κ2 (Kappagkel) και το μαγνήσιο (Magnigkel) να λαμβάνονται πρωί και βράδυ με το φαγητό.

Μαγνήσιο, οστεοπενια και οστεοπόρωση.

Η συμπληρωματική λήψη  ασβεστίου (Ca) και/ή βιταμίνη D3 (vitD3) είναι το κλειδί για τη διαχείριση της οστεοπόρωσης. Άλλα συμπληρώματα, όπως η βιταμίνη Κ2 (VitK2) και το μαγνήσιο (Mg) θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διατήρηση της σκελετικής υγείας

 Η λήψη συμπληρωμάτων Ca από μόνη της δεν συνιστάται για την πρόληψη των καταγμάτων στο γενικό μετεμμηνοπαυσιακό πληθυσμό. Οι ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο κατάγματος με ανεπαρκή διατροφική πρόσληψη και απορρόφηση ασβεστίου θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου, αλλά πρέπει να προσαρμοστούν, λαμβάνοντας υπόψη πιθανές παρενέργειες και τον βαθμό συμμόρφωσης.

Η λήψη συμπληρωμάτων VitD3 είναι απαραίτητη σε ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο κατάγματος ή έχουν  έλλειψη ή  ανεπάρκειας vitD3. Η VitK2 και το μαγνήσιο εμπλέκονται στον μεταβολισμό των οστών. Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η συμπλήρωματική λήψη  VitK2 μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των οστών και να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος σε οστεοπορωτικούς ασθενείς, ενισχύοντας δυνητικά την αποτελεσματικότητα του Ca ± vitD3.

Εφόσον για το μεταβολισμό της βιταμίνης D3 είναι απαραίτητη η μεσολάβηση του μαγνησίου η έλλειψη ή η ανεπάρκεια του Mg θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την υγεία των οστών και των μυών[20].

Συνεπώς τα άτομα με οστεοπενία ή οστεοπόρωση μπορεί να αντιμετωπίσουν αυτές τις καταστάσεις, παίρνοντας συμπληρωματικά βιταμίνης D3 (D3 Gkelin drops) , βιταμίνη Κ2 (Kappagkel) και μαγνήσιο (Magnigkel).

H αντιγλαυκωματική δράση του μαγνησίου

Το μαγνήσιο (Mg) πιστεύεται ότι είναι ένα από τα μόρια που έχει δυνατότητα θεραπείας στο γλαύκωμα. Το Mg έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη ροή του αίματος τροποποιώντας τη λειτουργία του ενδοθηλίου μέσω των οδών ενδοθηλίνης-1 (ET-1) και ενδοθηλιακού μονοξειδίου του αζώτου (NO). Τόσο η βελτίωση της οφθαλμικής ροής του αίματος, όσο και η πρόληψη της απώλειας των γαγγλιακών κυττάρων θα καθιστούσαν το μαγνήσιο καλό υποψήφιο για τη διαχείριση του γλαυκώματος[21].

Μαγνήσιο και διαβήτης

To μαγνήσιο βοηθάει στη ρύθμιση του σακχάρου. Στα διαβητικά άτομα είναι συχνή η έλλειψη μαγνησίου. Η έλλειψη του μαγνησίου μπορεί να συμβεί με τον διαβήτη τύπου 1 και διαβήτη τύπου 2, αλλά φαίνεται να είναι συχνότερη  στον διαβήτη τύπυ 2.[22]. Τούτο συμβαίνει διότι τα χαμηλά επίπεδα του μαγνησίου σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη[23].

Η συμπλρωματική λήψη  Mg από το στόμα μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και βελτιώνει τους δείκτες γλυκαιμικού ελέγχου  μεταξύ των ασθενών με διαβήτη τύπου 2[24].

Μαγνήσιο και καρδιακή ανεπάρκεια

Η υπομαγνησιαιμία έχει συνδεθεί με αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια[25].

Μαγνήσιο και εμβοές στα αυτιά

Yπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ του χαμηλού επιπέδου μαγνησίου ορού και των σοβαρών αμφοτερόπλευρων εμβοών[26].

Μαγνήσιο και βαρηκοία

 Η αποτελεσματικότητα του μαγνησίου, που χορηγείται είτε για την πρόληψη είτε για τη θεραπεία της βλάβης της ακοής, έχει αποδειχθεί σε αρκετές μελέτες σε ζώα και σε ανθρώπους, ιδιαίτερα στην απώλεια ακοής που προκαλείται από το θόρυβο. Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο δρα το Mg2+ δεν είναι πλήρως γνωστός[27].

Μαγνήσιο και κρίσεις ημικρανίας

Η ημικρανία είναι ένας από τους πιο συχνούς επαναλαμβανόμενους τύπους πονοκεφάλου και είναι η έβδομη αιτία αναπηρίας. Αυτή η νευρολογική διαταραχή χαρακτηρίζεται από πόνο στο κεφάλι και άλλα διάφορα συμπτώματα όπως ναυτία, έμετο, φωτοφοβία, φωνοφοβία και μερικές φορές οπτικές αισθητηριακές διαταραχές.

Το μαγνήσιο (Mg) είναι απαραίτητο ιόν για τον ανθρώπινο οργανισμό και παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας και της ζωής. Ένας από τους κύριους ρόλους του Mg είναι η διατήρηση του ηλεκτρικού δυναμικού των νευρώνων. Επομένως, η έλλειψη μαγνησίου μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές επιπλοκές.

Η ημικρανία συνήθως σχετίζεται με χαμηλές ποσότητες Mg στον ορό και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Τα ελλείμματα σε μαγνήσιο έχουν σημαντικό ρόλο στην παθογένεση της ημικρανίας. Το Mg έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς για την προφύλαξη και τη θεραπεία της ημικρανίας[28]. 

 H συμπληρωματική  λήψη μαγνησίου στη σωστή δόση και μορφή μπορεί να είναι μια θεραπεία για την πρόληψη των κρίσεων ημικρανίας, ειδικά σε εκείνους τους ασθενείς που έχουν εντοπίσει αντενδείξεις σε τυπικά φάρμακα ή τις διαφορετικές προτιμήσεις τους[29]. 

Μαγνήσιο και κράμπες

Η μυϊκή κράμπα είναι μια ξαφνική, επώδυνη και παρατεταμένη σύσπαση των σκελετικών μυϊκών ινών. Οι μυϊκές κράμπες εμφανίζονται συνήθως ως μεμονωμένο φαινόμενο (ιδιοπαθείς) ή μπορεί να σχετίζονται με ασθένεια. Οι παθογόνοι μηχανισμοί των μυϊκών κράμπων είναι ελάχιστα γνωστοί, αλλά έχει υποτεθεί μια νευρογενής προέλευση με βάση την εμφάνιση κραμπών σε ορισμένες νευρομυϊκές παθήσεις, όπως η πολιομυελίτιδα και οι πολυνευροπάθειες, οι ριζοπάθειες και η συμπίεση των νευρικών ριζών[30].

Ωστόσο, οι κράμπες συνδέονται με πολλές άλλες συστηματικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων μεταβολικών διαταραχών που σχετίζονται με ηπατική και/ή νεφρική ανεπάρκεια, διαταραχές του θυρεοειδούς και των  παραθυρεοειδών αδένων. Συνήθως οι κράμπες συνδέονται με ηλεκτρολυτική ανισορροπία, συμπεριλαμβανομένης της υπομαγνησιαιμίας[31-33].

Το μαγνήσιο είναι ένα από τα μέταλλα που απαιτούνται από το ανθρώπινο σώμα για τη μετάδοση των νεύρων (νευρομεταβίβαση)[34]  και τη μυϊκή σύσπαση[35] με υποτιθέμενα οφέλη για τη μυοσκελετική υγεία[36] και τα συμπληρώματά του από το στόμα διατίθενται στο εμπόριο ως προφύλαξη χωρίς ιατρική συνταγή για μυϊκές κράμπες. Από λειτουργική άποψη, πειραματικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η χορήγηση μαγνησίου μπορεί να ενισχύσει την πρόσληψη γλυκόζης και να περιορίσει τη συσσώρευση γαλακτικού στους σκελετικούς μυς, βελτιώνοντας έτσι την απόδοση της άσκησης[37].

Μαγνήσιο και άγχος και κατάθλιψη

Το ταυρικό μαγνήσιο είναι ευαπορρόφητο και διέρχεται εύκολα από τον αιματεγκεφαλικό φραγμό στον εγκέφαλο, δημιουργώντας υψηλές συγκεντρώσεις στον εγκέφαλο, πράγμα που σχετίζεται με τη μείωση των δεικτών άγχους

H μετεγχειρητική συμπληρωματική  λήψη μαγνησίου σε ασθενείς μετά από καρδιοχειρουργική επέμβαση, συνιστάται να συμπεριλαμβάνεται στο θεραπευτικό σχέδιο για την πρόληψη του άγχους και της κατάθλιψης σε αυτούς τους ασθενείς μετά την επέμβαση και τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου τους[38].

Φαίνεται ότι τα συμπληρώματα μαγνησίου είναι καλά ανεκτά και ενισχύουν την αποτελεσματικότητα των συμβατικών αντικαταθλιπτικών θεραπειών και ως εκ τούτου θα μπορούσε να είναι πολύτιμη προσθήκη στις τυπικές θεραπείες για την κατάθλιψη [39].

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Xue W, You J, Su Y, Wang Q. The Effect of Magnesium Deficiency on Neurological Disorders: A Narrative Review Article. Iran J Public Health. 2019 Mar;48(3):379-387.

2.Santulli G, Kansakar U, Varzideh F, Mone P, Jankauskas SS, Lombardi A. Functional Role of Taurine in Aging and Cardiovascular Health: An Updated Overview. Nutrients. 2023 Sep 30;15(19):4236.

3.Lou J, Wu H, Wang L, Zhao L, Li X, Kang Y, Wen K, Yin Y. Taurine-magnesium coordination compound, a potential anti-arrhythmic complex, improves aconitine-induced arrhythmias through regulation of multiple ion channels. Toxicol Appl Pharmacol. 2018 Oct 1;356:182-190.

4.Fazekas T, Scherlag BJ, Vos M, Wellens HJ, Lazzara R. Magnesium and the heart: antiarrhythmic therapy with magnesium. Clin Cardiol. 1993 Nov;16(11):768-74.

5.Murakami S.  Taurine and atherosclerosis. Amino Acids. 2014 Jan;46(1):73-80.

6.Joëlle C. Schutten, Peter J. Joris,Ronald P. Mensink, Richard M. Danel, Frans Goorman, M. Rebecca Heiner-Fokkema Rinse K. Weersma, Charlotte A. Keyzer Martin H. de Borst, and Stephan J. L. Bakker. Effects of magnesium citrate, magnesium oxide and magnesium sulfate supplementation on arterial stiffness in healthy overweight individuals: a study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 2019; 20: 295.

7.Iseri LT, French JH. Magnesium: nature's physiologic calcium blocker. Am Heart J. 1984;108:188–93.

8.Laurencin D, Almora-Barrios N, de Leeuw NH, et al. Magnesium incorporation into hydroxyapatite. Biomaterials. 2011;32:1826–37.

9.Hruby A, O'Donnell CJ, Jacques PF, Meigs JB, Hoffmann U, McKeown NM. Magnesium intake is inversely associated with coronary artery calcification: the Framingham Heart Study. JACC Cardiovasc Imaging. 2014 Jan;7(1):59-69.

10.Uwitonze AM, Razzaque MS. Role of Magnesium in Vitamin D Activation and Function. J Am Osteopath Assoc. 2018 Mar 1;118(3):181-189. 

11.Peeri NC, Egan KM, Chai W, Tao MH. Association of magnesium intake and vitamin D status with cognitive function in older adults: an analysis of US National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2011 to 2014. Eur J Nutr. 2021 Feb;60(1):465-474

12.Piuri G, Zocchi M, Della Porta M, Ficara V, Manoni M, Zuccotti GV, Pinotti L, Maier JA, Cazzola R. Μagnesium in Obesity, Metabolic Syndrome, and Type 2 Diabetes. Nutrients. 2021 Jan 22;13(2):320.

13.Piuri G, Zocchi M, Della Porta M, Ficara V, Manoni M, Zuccotti GV, Pinotti L, Maier JA, Cazzola R. Magnesium in Obesity, Metabolic Syndrome, and Type 2 Diabetes. Nutrients. 2021 Jan 22;13(2):320.

14.Orme R.P., Middleditch C., Waite L., Fricker R.A. Chapter Eleven - The Role of Vitamin D3 in the Development and Neuroprotection of Midbrain Dopamine Neurons. In: Litwack G., editor. Vitamins & hormones, vitamin D hormone. Academic Press; 2016. pp. 273–297.

15.Flore R., Ponziani F.R., Di Rienzo T.A., Zocco M.A., Flex A., Gerardino L. Something more to say about calcium homeostasis: the role of vitamin K2 in vascular calcification and osteoporosis. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013;17:2433–2440.

16.Vermeer C., Theuwissen E. Vitamin K, osteoporosis and degenerative diseases of ageing. Menopause Int. 2011;17:19–23.

17.Yasui T., Miyatani Y., Tomita J., Yamada M., Uemura H., Miura M. Effect of vitamin K2 treatment on carboxylation of osteocalcin in early postmenopausal women. Gynecol Endocrinol. 2006;22:455–459.

18.Anton S M Dofferhoff, Ianthe Piscaer, Leon J Schurgers, Margot P J Visser, Jody M W van den Ouweland, Pim A de Jong, Reinoud Gosens, Tilman M Hackeng, Henny van Daal, Petra Lux, Cecile Maassen, Esther G A Karssemeijer, Cees Vermeer, Emiel F M Wouters, Loes E M Kistemaker, Jona Walk, Rob Janssen. Reduced Vitamin K Status as a Potentially Modifiable Risk Factor of Severe Coronavirus Disease 2019. Clin Infect Dis. 2021 Dec 6;73(11):e4039-e4046.

19.Uwitonze AM, Razzaque MS Ο ρόλος του μαγνησίου στην ενεργοποίηση και λειτουργία της βιταμίνης D. J Am Osteopath Assoc. 2018; 118 :181–189.

20.Capozzi A, Scambia G, Lello S Calcium, vitamin D, vitamin K2, and magnesium supplementation and skeletal health. .Maturitas. 2020 Oct;140:55-63.

21.Ekici F, Korkmaz Ş, Karaca EE, Sül S, Tufan HA, Aydın B, Dileköz E. The Role of Magnesium in the Pathogenesis and Treatment of Glaucoma. Int Sch Res Notices. 2014 Oct 13;2014:745439.

22.Mario Barbagallo and Ligia J Dominguez.Magnesium and type 2 diabetes. World J Diabetes. 2015 Aug 25; 6(10): 1152–1157.

23.Morais JBS, Severo JS, de Alencar GRR, de Oliveira ARS, Cruz KJC, Marreiro DDN, Freitas BJESA, de Carvalho CMR, Martins MDCCE, Frota KMG. Effect of magnesium supplementation on insulin resistance in humans: A systematic review. Nutrition. 2017 Jun;38:54-60.

24.ELDerawi WA, Naser IA, Taleb MH, Abutair AS. The Effects of Oral Magnesium Supplementation on Glycemic Response among Type 2 Diabetes Patients. Nutrients. 2018 Dec 26;11(1):44

25.Voultsos P, Bazmpani MA, Papanastasiou CA, Papadopoulos CE, Efthimiadis G, Karvounis H, Kalogeropoulos AP, Karamitsos TD. Magnesium Disorders and Prognosis in Heart Failure: A Systematic Review. Cardiol Rev. 2022 Nov-Dec 01;30(6):281-285

26.Uluyol S, Kılıçaslan S, Yağız Ö.Relationship between serum magnesium level and subjective tinnitus. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg. 2016 Jul-Aug;26(4):225-7.

27.Sendowski I, Holy X, Raffin F, Cazals Y.Magnesium and hearing loss. In: Vink R, Nechifor M, editors. Magnesium in the Central Nervous System [Internet]. Adelaide (AU): University of Adelaide Press; 2011.

28.Dolati S, Rikhtegar R, Mehdizadeh A, Yousefi M. The Role of Magnesium in Pathophysiology and Migraine Treatment. Biol Trace Elem Res. 2020 Aug;196(2):375-383.

29.Domitrz I, Cegielska J. Magnesium as an Important Factor in the Pathogenesis and Treatment of Migraine-From Theory to Practice. Nutrients. 2022 Mar 5;14(5):1089

30.Miller TM, Layzer RB. Muscle cramps. Muscle and Nerve. 2005;32(4):431–42.

31.Garrison SR, Dormuth CR, Morrow RL, Carney GA, Khan KM. Nocturnal leg cramps and prescription use that precedes them:a sequence symmetry analysis. Arch Intern Med. 2012;172(2):120–6. 

32.Shoback D. Hypoparathyroidism. N Engl J Med. 2008;359:391–403.

33.Agus ZS. Mechanisms and causes of hypomagnesemia. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2016;25(4):301–7. 

34.Mert T, Gunes Y, Guven M, Gunay I, Ozcengiz D. Effects of calcium and magnesium on peripheral nerve conduction. Pol J Pharmacol. 2003;55:25–30. [PubMed] [Google Scholar]

35.Potter JD, Robertson SP, Johnson JD. Magnesium and the regulation of muscle contraction. Fed Proc. 1981;40:2653–2656.

36.Iolascon G, Gimigliano R, Bianco M, De Sire A, Moretti A, Giusti A, Malavolta N, Migliaccio S, Migliore A, Napoli N, Piscitelli P, Resmini G, Tarantino U, Gimigliano F. Are Dietary Supplements and Nutraceuticals Effective for Musculoskeletal Health and Cognitive Function?A Scoping Review. J Nutr Health Aging. 2017;21(5):527–538.

37.Chen HY, Cheng FC, Pan HC, Hsu JC, Wang MF. Magnesium Enhances Exercise Performance via Increasing Glucose Availability in the Blood, Muscle, and Brain during Exercise. PLoS ONE. 2014;9:e85486.

38.Saba S, Faizi F, Sepandi M, Nehrir B.Effect of short-term magnesium supplementation on anxiety, depression and sleep quality in patients after open-heart surgery. Magnes Res. 2022 Apr 1;35(2):62-70.

39.Serefko A, Szopa A, Poleszak E. Magnesium and depression. .Magnes Res. 2016 Mar 1;29(3):112-119.